MediaNostalgie

Veronica problemen
Geschreven door Nico Fintelman (Smits)

Avontuur - Als je het in Nederland over media hebt en de naam Veronica noemt dan weet je dat er een avontuurlijke geschiedenis achter zit. Maar soms ook een verbijsterende zelfdestructie. In de tijd dat Nederland alleen Publieke Omroep kende met maar twee radiostations (1960) startte Veronica als goed muziekalternatief. Als zeezender dus.

In de loop van de zestiger jaren werd het station steeds populairder en succesvoller en dat bleef in de eerste helft van de jaren zeventig zo. Weliswaar was het gewoon een commercieel station maar alles er omheen was avontuurlijk. De zenders op een boot. Als Pietje Bel vechten tegen de overheid. En de popmuziek als instrument. Met een scheepsstranding, een bomaanslag bij de buren (Radio Noordzee) en een gigantische demonstratie van het luisterpubliek op het Binnenhof als zeer opmerkelijke feiten.

Introduceerde in ons land de Top 40. Maar er kwam een anti-zeezenderwet en op 31 augustus 1974 was het afgelopen.

Publiek - Echter, Veronica wist terug te komen als Publieke Omroep en ook dat ging met veel lef en avontuur gepaard. Steeds weer vechten tegen omroepregels om te kunnen blijven bestaan. Actievoeren met popmuziek en mooie meiden als wapen, nu ook op televisie. En altijd de achterban mobiliseren als het weer eens moeilijk was. 'Je bent jong en je wilt wat' was de Veronica slogan en iedereen wilde er gewoon bijhoren. Dus lid worden en het Veronica blad werd daardoor een zakelijk succes.

Grote man achter dit Veronica was voormalig programmaleider bij de zeezender, Rob Out. Samen met zijn maatje Lex Harding die de radioafdeling aanstuurde (Veronica's Volle Vrijdag bijvoorbeeld werd succesvol) loodsten zij vanaf eind 1975 Veronica door naar de tachtiger jaren en Veronica werd uiteindelijk de grootste Publieke Omroep. Maar de beide heren bleven altijd roepen dat Veronica commercieel wilde gaan. Was dat het doel (geld verdienen) of het middel (geheel onafhankelijk flitsende radio en tv maken) ? Waarschijnlijk een combinatie van beide.

RTL-Veronique - Het eerste probeersel was een radiostation dat via de satelliet en kabel de zogenaamde U-bocht constructie bewandelde. Het lukte en het station werd succesvol: Sky Radio. En dus moest het ook maar eens gaan gebeuren met televisie. Let wel: nog steeds mocht er in ons land geen andere dan Publieke Omroep zijn. Er werd links en rechts wat geprobeerd, zelfs met de TROS en Avro. Dat lukte allemaal niet maar het televisiestation kwam er uiteiendelijk wel op een andere manier.

Om het Publieke Veronica nog maar even niet in gevaar te brengen werd de link daarmee formeel niet gelegd. En dus stapte Lex Harding in de nazoner van 1989 uit Veronica en begon via de U-bocht met TV-Veronique. Grootaandeelhouder was het CLT concern uit Luxemburg (RTL) waar ook het formele hoofdkantoor was. Rob Out kreeg vervolgens koudwatervrees en wilde Veronica toch niet laten overgaan in dit nieuwe station. Teveel gehecht aan zijn machtige positie binnen de omroep. Maar ook voelde hij zich verantwoordelijk voor de banen van de inmiddels 100 werknemers die voor een groot gedeelte niet mee zouden kunnen in dit commerciele avontuur.

Uitzendverbod - Lex Harding hield het in zijn positie niet lang vol bij Veronique. CLT zag het niet zo met hem zitten en verving hem. Het station kreeg nu de naam RTL 4 en Lex keerde terug naar Veronica. Vervolgens werd duidelijk dat het Publieke Veronica bij het opzetten van Veronique een belangrijke rol had gespeeld en dat was wettelijk verboden. En dus besloot het Commissariaat voor de Media tot sancties. Veronica mocht tijdelijk niet uitzenden op radio en tv. In eerste instantie werd daarvoor een termijn van drie maanden geeist maar dat werd teruggebracht naar slechts enkele dagen.

Maar Veronica was nu echt even het zwarte schaap in Hilversum. En dus besloot Rob Out tot een strategische zet. Hij benoemde Joop van der Reijden tot Veronica voorzitter. De man had connecties in de politiek en was staatsecretaris en NOS voorzitter geweest. Zo iemand die ook nog legio commissariaten had. Die kon dus met met zijn netwerk veel plooien glad strijken voor Veronica.

Saai - De stap van Rob Out was enerzijds begrijpelijk maar anderzijds toch zo'n vorm van absurde zelfdestructie. Van der Reijden was namenlijk alles wat Veronica niet was en omgekeerd. Veronica, dat was popmuziek, mooie meiden, snelle auto's en erotiek op tv. Van der Reijden was een bureaucratische bestuurder, saaie familieman, CDA-er en liefhebber van klassieke muziek. Niet bepaald een match met de flitsende omroep. Hij keek ook neer op iemand als Rob Out die voor hem de verpersoonlijking was van die Veronica omschrijving.

Die rommelde met de blonde dames van de omroep en niet vies was van zakelijk gesjoemel ten gunste van zijn eigen portemonnee. Joop wilde eigenlijk alleen maar zijn plaats innemen. Hij wist de nodige zaken positief te regelen voor Veronica maar begon wel aan de stoelpoten van Rob Out te zagen. En die gaf hem daarvoor gek genoeg de middelen in handen. Rob zat inmiddels veel te vaak dronken achter zijjn bureau en was niet meer in staat de omroep op een goede manier te leiden. Na het nodige gekonkel wist Van der Reijden hem er in najaar 1992 uit te werken. Een tijdje daarvoor had Lex Harding al Veronica verlaten om met wat getrouwen een commercieele zender te beginnen omdat dat vanaf dan was toegestaan in Nederland. Dat was Radio 538.

Jopen - Joop van der Reijden werd nu de grote baas van Veronica met hulp van Joop Daalmeijer. Ook al zo iemand die eigenlijk niet bij deze omroep paste. Was jarenlang tv-maker geweest bij de Vara en eveneens binnen gehaald door Rob Out. Met deze mannen aan de macht had Veronica ook niet meer zo dat avontuurlijke karakter. Van der Reijden werd zelfs opa genoemd. Er werd nog steeds radio en tv gemaakt maar het flitsende ging er een beetje af, ook al omdat Veronica links en rechts werd ingehaald. Nederland had immers inmiddels commerciele radio en tv. Met name Radio 538 timmerde hard aan de weg.

Uiteindelijk werd in 1994 besloten dat Veronica ook commercieel zou gaan. Er zou een televisiezender en een radiostation komen en dat in samenwerking met Endemol. Deze firma was toen nog van Joop van den Ende en John de Mol. Die twee deden mee omdat ze zo een blok wilden vormen tegen RTL dat inmiddels de macht had als het om commerciele televisie ging. En dat Endemol als programmaproducent naar zijn hand begon te zetten. Maar dat was tegen het zere been van RTL en ze gingen het gesprek aan.

HMG - En zo werd besloten om gezamenlijk op te trekken. De RTL televisiezenders, het op te zetten commerciele Veronica TV, nog op te zetten radiostations en het Veronicablad kwamen allen in één onderneming die de naam Holland Media Groep kreeg (HMG). De start was op 1 september 1995 en alle partijen werden aandeelhouder. Veronica TV werd redelijk populair. Op radiogebied kwamen er diverse stations. KinkFM met alternatieve popmuziek werd nooit echt populair. Een nieuwsstation ook niet, mede omdat het alleen op middengolf in de ether zat. En dan een popstation, datgene wat echt Veronica was.

Ook daar was de eerste jaren alleen een middengolf frequentie beschikbaar hetgeen ook niet voor veel luisteraars zorgde. Toen Veronica dan uiteindelijk in 1997 een FM frequentie kreeg was het eigenlijk al te laat. Het zenderpakket was niet zo groot en de concurentie (538) zat al jaren op FM en was enorm populair. Het Veronica gevoel was er niet echt meer bij het publiek. Wat ook niet hielp was dat Veronica in de tijd hierna steeds meer de eigen naam liet vallen en zich een tijd lang The Young One ging noemen.

Onvrede - Endemol was al vrij snel weer uit de HMG gestapt. Noodgedwongen want de toenmalige EU-mediawet stond deze bezigheid niet toe voor een producent. Toen vervolgens ook aandeelhouder VNU er uitstapte en RTL van deze twee partijen de aandelen overnam, werden de Luxemburgers dus helemaal de baas. Een baas die er overigens in die dagen een nogal organisatorisch rommeltje van maakte. Hierover ontstond veel onvrede bij Joop van der Reijden. En ook natuurlijk over het feit dat hijzelf niet veel macht meer had. Joop begon te roepen dat Veronica uit de HMG moest om zelfstandig verder te gaan. Daar kwamen na verloop van tijd dan gesprekken over en na lang onderhandelen kwam men overeen dat dit dan ook zou gaan gebeuren.

Yorin - Over zelfdestructie gesproken. De Veronica uittreding hield het volgende in: De organisatie stapt per voorjaar 2000 uit de HMG maar mag een jaar lang niet uitzenden op radio en tv. RTL blijft met de betreffende stations gewoon nog meer dan een jaar uitzenden onder de naam Veronica. En dus was het omroeppersoneel ineens ook niet meer in dienst van Veronica maar van RTL en deed het 'echte' Veronica al die tijd niets op radio/tv. Voorjaar 2001 kon de club weer zijn gang gaan maar kreeg niet de betreffende radio/tv stations en frequenties terug. Die bleven van RTL en kregen de naam Yorin.

Veronica had dus eigenlijk niets meer behalve het omroepblad. Ook even vergeten door van der Reijden: de omroep had niet voldoende financien om zo maar even uit te pakken met nieuwe tv/radio stations. Daarvoor was een sterke partner nodig en die was er maar zo niet. Er werd wel met verschillende partijen gesproken maar dat leidde tot niets. Mede oorzaak was dat Joop steeds weer een belangrijke functie voor zichzelf opeiste in een nieuw Veronica en men ook daar niet uitkwam.

Vertrek - Het werd dus niets meer met Veronica en Joop van der Reijden koos eieren voor zijn geld. Hij vertrok, een lichtelijke puinhoop achterlatend. Zijn opvolger werd Willem van der Meer de Walcheren die overigens niet zo lang aanbleef. Er werd vervolgens het één en ander op televisiegebied geprobeerd via internet maar dat bekeek niemand. Internet was toen nog langzaam en bracht nog niet veel geld op. Ook kwam dan Veronica op radio terug via diverse kabelnetten (een broodnodige FM etherfrequentie was er niet) maar daar bereikte je het publiek maar zo niet mee.

Uiteindelijk kwam dan in 2002 Veronica TV terug op de kabel. Maar met een goedkoop opgezet kanaal dat 'vernieuwend' moest zijn met vooral praatprogramma's en korte filmpjes voor de jeugd. En eindeloze herhalingen daarvan. Helaas door bijna niemand bekeken. Begin 2003 werd besloten om er maar weer een meer regulier televisiestation van te maken. De 'gewone' programma's hiervan maakten echter niet zo veel indruk bij de kijkers. De oplossing werd deels gevonden in veel licht pornografische programma's. Best wel goed bekeken maar niet zo goed voor de reputatie. En zeker niet iets om adverteerders en investeerders mee te kunnen verkrijgen.

Einde - En zo kwam langzaam het einde, Veronica zakte door de hoeven, voorjaar 2003 was het eigenlijk voorbij. Maar in die laatste jaren waren er wel miljoenen euro's doorgejaagd met de diverse probeersels en veel mismanagement. Gezegd moet worden dat er vanaf het begin dat Veronica Publieke Omroep werd ook nog een ledenraad met inspraak was want Veronica was een vereniging. Die raad lag regelmatig dwars maar werd vaak ook gemasseerd door de leidinggevenden om beslissingen erdoor te krijgen.

Zoals bekend kwam er in najaar 2003 weer een Veronica terug op radio en tv. Maar dat had niets meer te maken met de omroep die in 1960 als zeezender begon. Het 'echte' Veronica ging een deal aan met commerciele partijen die hun eigen stations begonnen met deze naam. De organisatie achter Sky Radio kreeg een FM etherfrequentie en begon daar met een Radio Veronica. En SBS begon een televisiezender met die naam. Anno 2017 bestaan deze Radio en TV Veronica nog steeds en ook het blad is er nog maar het heeft allemaal niet veel met elkaar te maken. En dus ook niet met het oude Veronica. Het sentiment van de voormalige zeezender wordt door een paar oud medewerkers in leven gehouden middels het webstation Radio 192.